Biały Krzyż - pieśń, tekst, wykonanie
Muzykę Białego Krzyża skomponował Krzysztof Klenczon – gitarzysta Czerwonych Gitar. W 1968 roku piosenka zawierająca akcenty partyzanckie została dopuszczona przez PRL-owską cenzurę do głównego nurtu kultury. Rok od skomponowania utwór wygrał konkurs piosenki w Opolu. Muzyk wspomina, iż piosenka upamiętnia towarzyszy jego ojca Czesława Klenczona, który był członkiem Armii Krajowej. Został aresztowany przez UB w 1945 roku, a po ucieczce ukrywał się przez 11 lat.
Janusz Kondratowicz – autor tekstu – czerpał inspirację napotykając w zakopiańskim lesie biały krzyż, który oznaczał partyzanckie lub bezimienne groby. Utwór mówi wprost o poległych podczas walk, nie zdradzając o kogo chodzi. Tekst dzięki temu pomógł uniknąć cenzury oraz posiada uniwersalny charakter.
Biały Krzyż przez lata był wykonywany również przez innych polskich artystów podczas różnych wydarzeń oraz festiwali.
Biały Krzyż - tekst
1. Gdy zapłonął nagle świat,
Bezdrożami szli
Przez śpiący las.
Równym rytmem młodych serc
Niespokojne dni
Odmierzał czas.
Jak myśl sprzed lat,
Jak wspomnień ślad
Wraca dziś
Pamięć o tych, których nie ma.
2. Gdzieś pozostał ognisk dym,
Dróg przebytych kurz,
Cień siwej mgły...
Tylko w polu biały krzyż
Nie pamięta już,
Kto pod nim śpi...
Jak myśl sprzed lat,
Jak wspomnień ślad
Wraca dziś
Pamięć o tych, których nie ma.
3. Żegnał ich wieczorny mrok,
Gdy ruszali w bój,
Gdy cichła pieśń.
Szli, by walczyć o twój dom
Wśród zielonych pól -
O nowy dzień.
Jak myśl sprzed lat,
Jak wspomnień ślad
Wraca dziś
Pamięć o tych, których nie ma.
4. Bo nie wszystkim pomógł los
Wrócić z leśnych dróg,
Gdy kwitły bzy.
W szczerym polu biały krzyż
Nie pamięta już,
Kto pod nim śpi
W szczerym polu biały krzyż
Nie pamięta już,
Kto pod nim śpi...
lalalalalalalalala x4
