Skip to main content

Folklor Śląski

Śląsk jako region Polski, zazwyczaj dzielony jest na trzy podregiony – Dolny Śląsk, Górny Śląsk i Śląsk Opolski. Nie inaczej jest w przypadku podziału etnograficznego.

Śląsk jest najbogatszym etnograficznie regionem Polski. Bogactwo strojów, ciekawe obrzędy, smaczna kuchnia i odmienna gwara czynią Śląsk wyjątkowym regionem naszego kraju.

Gwara śląska – odrębny język czy dialekt języka polskiego?

Gwara śląska doskonale rozwija się na Górnym Śląsku i Opolszczyźnie oraz w mniejszym stopniu na obrzeżach Dolnego Śląska. W 2011 roku gwarą śląską posługiwało się prawie 600 tysięcy Ślązaków.  Największym problemem współczesnych etnologów, jest klasyfikacja języka śląskiego. Obecnie język śląski został uznany za dialekt języka polskiego, co potwierdziło również Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego. Co jakiś czas wraca jednak temat gwary śląskiej jako języka odrębnego.  Nie zagłębiając się w te animozje, winniśmy dziękować Ślązakom za tak wspaniały element rodzimej kultury ludowej.

Orkiestra Górnicza w charakterystycznych strojach górniczych (zdjęcie: myslowice.net)

Święta, zwyczaje i tradycje – staropolskie tradycje i kult świętych

Duże znaczenie w tradycji śląskiej miały iglaki, które często towarzyszyły najróżniejszym obrzędom. W pierwszy dzień wiosny po spaleniu, bądź utopieniu Marzanny. Do wsi przynoszono gaik – czyli niewielki przystrojony iglak np. świerk, sosna bądź jodła.  Iglaki przyozdobione kokardami z bibuły, zwane mojami,  wykorzystywano również w nocy z 30 kwietnia na 1 maja. Wówczas młodzi kawalerowie zostawiali je pod oknami swoich wybranek.  Najpopularniejszym świętem w tradycji śląskiej jest Dzień Świętej Barbary – patronki górników. Wówczas mieszkańcy śląska w odświętnych strojach i przy dźwiękach muzyki udawali się na nabożeństwa, aby po Mszy Św. brać udział w mianowaniu nowych rębaczy i hucznej zabawie.

Stroje śląskie – wiele odmian polskich strojów ludowych

Śląsk słynie nie tylko z kopalni węgla, można też określić go jako „kopalnie folkloru”. Praktycznie każda miejscowość Górnego Śląska i Opolszczyzny mogła pochwalić się własnym strojem ludowym. Do dziś zachowało się kilka odmian strojów śląskich, między innymi strój rozbarski, strój cieszyński, strój dolnośląski, strój pszczyński i wiele innych. Bez wątpienia jest to najbardziej kolorowy region Polski.

Kuchnia Śląska - smak regionu na polskich stołach

Nie da się ukryć, że to kuchnia śląska miała największy wpływ na kształt obecnej kuchni polskiej. Praca górników była ciężka, dlatego też musieli jeść dania kaloryczne i sycące, z tego też powodu kuchnia śląska bogata jest w dania mięsne i potrawy z ziemniaków. Najbardziej znaną potrawą są kluski śląskie oraz rolady z modrą kapustą. Kuchnia śląska to również różnego rodzaju pieczenie, kotlety i klopsiki oraz placki i zapiekanki ziemniaczane. Każdy kto wybierze się na Śląsk na pewno znajdzie coś dla siebie.