Skip to main content

RAPORT DOTYCZĄCY PODSTAWOWEJ WIEDZY POLAKÓW NA TEMAT TRADYCJI I HISTORII

Portal PolskaTradycja.pl przeprowadził badanie wśród użytkowników internetu, którego tematem była wiedza z zakresu tradycji, historii i polskiego folkloru. W wywiadzie wzięło udział 600 respondentów w wieku od 10 do 50 lat, ze wszystkich województw Polski. Ponad 51% badanych przed rozpoczęciem ankiety określiło, że ich wiedza w tym zakresie jest niewielka, a nawet żadna. Tylko jeden na stu internautów deklarował, że o folklorze, tradycji i historii wie wszystko.

Tradycje: legendy

Znajomość legend wśród badanych stoi na wysokim poziomie. Spośród 16 najpopularniejszych polskich legend, najbardziej kojarzona jest legenda o Smoku Wawelskim, którą kojarzą prawie wszyscy (97%). Równie dużą popularnością cieszą się legenda o Lechu, Czechu i Rusie (92%) oraz legenda o Janosiku (91%). Najmniej znaną legendą jest zaś ta o Toruńskich Katarzynkach, którą kojarzy co 5 badany.

 Polska tradycja - wykres najpopularniejsze legendy

Tradycje: Hymn Narodowy

Ważnym czynnikiem określającym przynależność narodową jest Hymn. Dlatego poprosiliśmy o poprawne uszeregowanie zwrotek „Mazurka Dąbrowskiego”.  Można powiedzieć, że „tylko” 96% badanych potrafiło poprawnie wskazać pierwszą zwrotkę hymnu. Natomiast całość poprawnie ułożyło niespełna 68% ankietowanych. Najlepiej z zadaniem poradziły sobie osoby  wieku 20-24 lat, 74% osób w tym wieku poprawnie uszeregowało zwrotki Hymnu. Najgorzej wypada grupa osób w wieku 30-39 lat, z których tylko 59% zna poprawną kolejność zwrotek „Mazurka Dąbrowskiego".

Polska Tradycja - poprawność ułożenia zwrotek Mazurka Dąbrowskiego

Tradycje: potrawy

Według użytkowników portalu liderem w kategorii „tradycyjne polskie danie” jest bigos, który wskazało aż 79% ankietowanych. Na kolejnych miejscach wskazywano natomiast żurek (50%), pierogi (47%), kotlet schabowy (42%) oraz rosół (31%) . Ciekawostką jest, że bigos został uznany za najbardziej polskie danie w każdym województwie. Jedynie w Warmińsko-Mazurskim miejsce pierwsze dzielił z żurkiem.

Polska tradycja - wykres prezentujący tradycyjne polskie danie

Powyższa wykres prezentuje wyniki dla dziesięciu potraw, które zostały uznane za najbardziej tradycyjnymi potrawami.  Wśród potraw każdy znajdzie coś dla siebie, na pierwsze danie mamy do wyboru żurek, rosół lub flaczki wołowe. Na drugie danie możemy zjeść kotleta schabowego lub gołąbki najchętniej z kluskami śląskimi, ewentualnie pierogi,ale głównie z kapustą kiszoną. Na deser delektujemy się słodkim Mazurkiem. Pośród tych potraw nie może zabraknąć staropolskiego bigosu.

Tradycje: Święta i Obrzędy

Interesująco wygląda znajomość różnego typu obrzędów oraz udział w ich obchodach. Na 15 świąt i obrzędów, tylko 2 uzyskały mniej niż 90%.

Polska Tradycja  - znajomość i udział w świętach i obrzędach

Najmniej znanym obrzędem jest Wybór Króla Kurkowego, który zna zaledwie co 5 badany. Warto więc wiedzieć, że jest to jedna z najstarszych Polskich Tradycji, sięga bowiem średniowiecza. W owym czasie bractwa Kurkowe były formacjami obronnymi, których zadaniem była obrona grodu przed najeźdźcami. Zdelegalizowane przez zaborców, zostały całkowicie zapomniane, aż do odzyskania niepodległości w 1918 roku. Do dziś w Krakowie istnieją Bractwa Kurkowe , ale już nie o charakterze militarnym, lecz jako stowarzyszenie honorowe. Co roku w czasie obchodów Bożego Ciała, bractwa organizują zawody aby wybrać nowego Króla Kurkowego (nazwa pochodzi od Srebrnego Kura – herbu bractwa). 

Ciągle żywą tradycją jest tzw. Topienie Marzanny, jest to zwyczaj wywodzący się jeszcze z czasów pogaństwa, który symbolizuje odejście zimy i nadejście wiosny. Zwyczaj ten wiekami był zwalczany przez kościół, mimo to udało mu się przetrwać do czasów nam współczesnych. Dziś Topienie czy Palenie Marzanny jest jedynie symbolem i zabawą dla dzieci organizowaną w pierwszy dzień wiosny. Warto zwrócić jednak uwagę, że nadal spora grupa osób bierze czynny udział w „wyganianiu zimy”.

Historia: Władcy Polski

Bolesłąw Chrorby - historia Polski, PiastowiePo zakończeniu części dotyczącej Tradycji, respondenci odpowiadali na pytania o tematyce historycznej. Zaledwie 60% potrafiło wskazać Bolesława Chrobrego jako pierwszego Króla Polski. Mieszka I jako pierwszego króla Polski wskazało 38% badanych. Jedna osoba na sto wskazała również Popiela i Mieszka II.

Poniża tabela porównuje wskazania badanych na Mieszka I i Bolesława Chrobrego, ze względu na wiek respondentów.  Na tym pytaniu najlepiej wypadli respondenci w wieku 25-29 lat, aż 67% wskazało prawidłowo Bolesława Chrobrego, a tylko 32% Mieszka I. Najgorzej wypadła grupa osób w wieku 30-39 lat. Na Bolesława Chrobrego wskazało tylko 55% osób z tej grupy, a na Mieszka I aż 43%.

 

 

Historia: Wydarzenia Historyczne

Za najważniejsze wydarzenie uznajemy Chrzest Polski z 966 r. (22%), następne ważne dla nas wydarzenia to Odzyskanie Niepodległości w 1918 r. (19%), Uchwalenie Konstytucji 3 Maja z 1791 r. (13%), wybór Jana Pawła II na tron Papieski w 1978 (10%) i zwycięska Bitwa pod Grunwaldem z 1410 roku (10%).

Polska Tradycja - najważniejsze wydarzenia historyczne

Historia: Święta Państwowe

Najbardziej znanym świętem państwowym jest 3 maj- Święto Uchwalenia Konstytucji 3 Maja (19%). Kolejnymi świętami państwowymi pod względem znajomości zostały uznane na równi  11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości i 1 maja tzw. Święto Pracy. Obydwa święta uzyskały po 18,5% głosów. Ciekawostką jest, że ustanowiony w 2010 roku 1 marca - Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych znało aż 6% ankietowanych.

Znajomość świąt Państwowych

Historia: Nobliści

Wśród Noblistów w dziedzinie literatury występuje czworo wybitnych polskich pisarzy.  Pierwszym polskim  laureatem tej nagrody był w 1905 roku Henryk Sienkiewicz, w naszym badaniu prawidłowo wskazało go 18% ankietowanych.  W 1924 roku Nagrodę Nobla odebrał Władysław Stanisław Reymont wskazało go 19% badanych. Kolejna Nagroda Nobla, która otrzymał Polak, została przyznana w 1980 roku Czesławowi Miłoszowi, w badaniu wskazało na niego 24% osób. Ostatnią nagrodzoną była w 1996 Wisława Szymborska, którą poprawnie wskazało 28% ankietowanych.  Reasumując najbardziej znanymi Noblistami, są osoby żyjące nam współcześnie. Ponadto respondenci wymieniali Bolesława Prusa, Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego.

Folklor: Grupy Etniczne

Grupą etniczną nazywamy grupę ludności posiadająca własny język, kulturę i tradycję, ale nie posiadająca własnego państwa.  Do grup etnicznych zamieszkujących terytorium Polski należą: Kaszubi (16% prawidłowych wskazań), Romowie (15,5%), Łemkowie (12%) i Tatarzy (10%). Oprócz tych grup respondenci wskazywali na takie grupy etnograficzne jak:  Ślązacy (14%) i Kurpie (10%) oraz mniejszości narodowościowe Żydzi (10%) i Ormianie(9%).

Folklor: Elementy Folkloru

Najważniejszym elementem folkloru zostały uznane stroje ludowe (15,5%), następnym elementem uznano obrzędy ludowe (15%) i muzykę ludową (12%). Legendy i pieśni, które są najlepiej zachowanym elementem folkloru ludowego zostały wskazane jedynie przez 5% ankietowanych. Jeszcze gorzej na ich tle wypadają  przysłowia, które zostały wskazane tylko przez 1% badanych. 

Polska tradycja - folklor, stroje ludowe, legendy

Folklor: Taniec ludowy

Wciąż żywy i popularny jest Polonez , taniec który wywodzi się z dworków szlacheckich, a który na stałe wpisał się do naszej tradycji dzięki balom studniówkowym, został uznany za najbardziej polski taniec przez 40% badanych. Niestety obecnie coraz częściej słychać propozycję, aby ten piękny taniec wymienić na obcy nam Walc. Drugim najbardziej polskim tańcem został uznany krakowiak(27%), a trzecim oberek (13%) .

Polska Tradycja - taniec ludowy, muzyka ludowa, pieśni

Folklor: Stroje Ludowe

W Polsce jest ponad 80 zachowanych strojów ludowych z różnych regionów kraju. Do badania wybraliśmy sześć znanych strojów regionalnych. Zadaniem respondentów było dopasowanie nazwy do odpowiedniego stroju. Mimo, iż na początku badania ponad połowa respondentów określiła swoją wiedzę na temat folkloru na niskim poziomie, to zadanie nie sprawiło respondentom większej trudności.  Najbardziej rozpoznawalnym strojem okazuje się strój podhalański (82% prawidłowych wskazań), swoją popularność zawdzięcza góralom, którzy stroju używają na co dzień. Na kolejnych pozycjach uplasowały się strój krakowski zachodni (79%), strój łowicki (62%), biskupiański (57%), kaszubski (44%) i kujawski (39%). Poniżej prezentujemy wymienione stroje ludowe.

Stroje ludowe - Góralskie, Krakowskie, Łowicki, Kujawski 

Podsumowanie

Pocieszające jest, że wiedza Polaków na temat tradycji, historii i folkloru naszej ojczyzny nie tylko stoi na dobrym poziomie, ale wręcz wzrasta.  Pomimo wszechogarniającej globalizacji, bierzemy udział w różnego typu świętach, obrzędach czy rocznicach historycznych. Ponad 40% osób uważa, że tradycję należy pielęgnować na co dzień, a co drugi badany stwierdził, że folklor jest skarbem narodowym. Warto też podkreślić, że co druga osoba pragnie pogłębić swoją wiedzę na temat tradycji i folkloru, a tylko 6% ankietowanych wstydzi się dorobku ojczystego folkloru. Ważne jest aby dotrzeć do osób, które pragną pogłębiać wiedzę i tą wiedzę im przekazać.