Skip to main content

Jan III Sobieski

Jan III Sobieski

Jan III Sobieski urodził się w 1629 roku. Królem Polski został w 1674 roku. Był synem kasztelana krakowskiego Jakuba Sobieskiego i Teofilii Daniłowiczówny, wojewodzianki ruskiej i wnuczki hetmana Stanisława Żółkiewskiego.

W 1656 roku w bitwie warszawskiej ze Szwedami dowodził własnym pułkiem – sześciotysięcznym tatarskim oddziałem posiłkowym. W 1665 roku jego żoną została Maria Kazimiera d’Arquien, niedługo potem został mianowany na marszałka koronnego. Rok później Sobieski został wybrany hetmanem polnym koronnym. Brał udział w bitwie z rokoszanami J.S. Lubomirskiego pod Mątwami, gdzie wojska królewskie zostały pokonane. W 1667 roku wyruszył na kampanię przeciwko armii tatarsko-kozackiej, która zakończył się zwycięską obroną Podhajec.

Jan III Sobieski - Lew Lechistanu

Po zakończeniu tej kampanii Sobieski został hetmanem wielkim koronnym. Gdy w 1668 roku Jan II Kazimierz abdykował, Sobieski został sojusznikiem Kondeusza, protegowanego króla Francji Ludwika XIV. W 1671 roku stoczył kolejną zwycięską bitwę z Tatarami, pod Bracławiem i Kalnikiem. W 1672 roku Turcja całą swoją armią ruszyła na Polskę. Turcy oblegali Kamieniec Podolski, który w końcu udało się im zdobyć, po czym ruszyli na Lwów. Jan Sobieski nie miał wystarczająco dużo wojska, by stanąć do walki z armią sułtana Mehmeda IV, która liczyła sobie dwieście tysięcy żołnierzy. Najazd turecki zakończył się więc traktatem buczackim, bardzo niekorzystnym dla Rzeczypospolitej. Jednak następnego roku Sobieskiemu udało się pokonać Turków pod Chocimiem, co pozwoliło na pewne zmiany w traktacie buczackim, a Sobieski mógł się starać o tron polski, który przejął po śmierci Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Sobieski, po objęciu tronu Polski, całkowicie zmienił politykę państwa. Zawarł przymierze z Francją (Jaworowo, 1675 rok), chcąc w ten sposób zyskać sojusznika w walce o Prusy Wschodnie i Śląsk, które toczył z Brandenburgią i Austrią. Plany króla pokrzyżowały nieco walki z Turkami , które zakończono bitwą i traktatem pokojowym w Żórawnie. Plany Sobieskiego nie spodobały się polskiej magnaterii, która utrzymywała bliskie stosunki z Brandenburgią i Austrią, swoje niezadowolenie wyrażała też Stolica Apostolska. Ulegając naciskom tych stron, Sobieski zawarł przymierze polsko-austriackie, dzięki czemu udało się wspólnie pokonać Turków w 1683 roku pod Wiedniem.

 Jan III Sobieski wysyła wiadomość o zwycięstwie papieżowi Innocentemu XI

Jan III Sobieski wysyła wiadomość o zwycięstwie papieżowi Innocentemu XI " alt="Jan III Sobieski wysyła wiadomość o zwycięstwie papieżowi Innocentemu XI - obraz Jana Matejko

Sobieski, sygnatariusz Ligi Katolickiej, został też zobowiązany do kontynuowania wojny z Turcją. Kolejne dwie wyprawy przeciwko zhołdowanej przez Turków Mołdawii zakończyły się jednak niepowodzeniem, najpierw w 1686, a potem w 1689 roku. W 1686 roku Sobieski podpisał z Rosją pokój wieczysty. Sobieskiego uważa się na jednego z najwybitniejszych wodzów Rzeczypospolitej, potrafił on bowiem wykorzystać na polu walki wszystkie rodzaje wojsk. Król był też mecenasem kultury i sztuki. Panowanie Sobieskiego uważa się za najświetniejszy okres rozwoju kultury sarmackiej, król korzystał także z zagranicznych wzorców, czego przykładem jest chociażby Wilanów, wybudowany na wzór architektury wersalskiej. Jana III Sobieskiego pochowano w katedrze na Wawelu.